Cầu kỳ chế biến xu xoa

Món xu xoa được nấu từ rau câu, một loại rong biển mọc tự nhiên ở những mỏm đá ngoài biển và thường chỉ có từ tháng 12 đến tháng 5 Âm lịch hàng năm. Bởi vậy, người nấu xu xoa phải lo trữ mua rau câu ngay trong mùa càng nhiều càng tốt, để dành nấu quanh năm. Để cào được chúng cần có những dụng cụ chuyên dụng và thường phải chèo thúng nhỏ để len lỏi vào các mỏm đá, nơi có rau câu mọc nhiều. Đặc biệt, phải cào rau câu vào lúc thủy triều xuống, khi chúng nhô lên khỏi mặt nước mới chọn loại ngon và to.

Người dân miền Trung thường có câu: “Xu xoa ít vốn lời nhiều/ Anh về bỏ vợ theo nghề xu xoa” thế nhưng kỳ thực làm được món ăn vặt này cũng hết sức vất vả. Để chế biến rau câu đầy bùn đất thành những cục xu xoa ngon lành mà ai ăn một lần là ghiền mãi phải qua nhiều công đoạn: giặt, nấu cho rau câu nhừ nát, rồi đăng lược, ép bỏ xác rau câu….

Trước tiên là “giặt” để rau câu nhả hết bùn bám trên mình. Đây là công đoạn vất vả nhất vì bùn bám chặt, phải làm thật sạch để khi nấu không có mùi tanh. Sau khi giặt bỏ hết tạp chất, rau câu được đem phơi khô để có thể dự trữ dùng dần. Trước khi nấu phải giặt lại thật sạch, nhặt bỏ hết mọi tạp chất lẫn trong rau câu, rồi ngâm nước trở lại cả buổi để rau câu nở bung ra thành từng cọng. Sau đó đem nấu thì chờ nước sôi mới bỏ vào, quậy luôn tay đến khi nhừ nát mới múc đổ vào khăn sạch, lược ép bỏ xác.

Nước rau câu nguyên chất để nguội sau khoảng 3 giờ sẽ đông cứng lại thành xu xoa có màu trắng đục. Tuy nhiên, đến giai đoạn này vẫn chưa thể thưởng thức vì còn chế biến nước ăn kèm mới đủ bộ. Ăn kèm với xu xoa là nước đường và nước cốt dừa. Đường bát là loại đường được dùng để thắng nước ăn kèm xu xoa. Khi thắng cho thêm một ít gừng để tăng mùi vị.

Thưởng thức xu xoa ngon – bổ - rẻ

Về miền Trung mà không một lần thưởng thức món xu xoa mát lành là một thiếu sót lớn. Từ lâu, xu xoa đã trở thành món ăn quen thuộc với mọi tầng lớp, từ trẻ em, người lao động nghèo hay bất kỳ ai cũng xem xu xoa như một món ăn hấp dẫn giúp giải nhiệt ngày hè. Ở các tỉnh miền Trung, xu xoa đã trở thành một thương hiệu khi du khách đến đây đều muốn một lần thưởng thức món ăn dân dã nhưng không kém phần hấp dẫn này. Hiện nay, rau xu xoa phơi khô có giá từ 200.000 đến 300.000 đồng/kg và giá xu xoa thành phẩm sau khi nấu chỉ từ 5.000 đến 10.000 đồng/chén.

Vốn là một món ăn vặt bình dân nên xu xoa có mặt hầu như ở khắp các tỉnh miền Trung, trong đó nhiều nhất là ở Lý Sơn (Quãng Ngãi), Bình Định, Nha Trang, Quảng Nam, Đà Nẵng ... Mỗi địa phương sẽ có cách biến tấu món xu xoa khác nhau tạo nên những món xu xoa đặc trưng của từng vùng miền. Như món chè xu xoa hạt đác của Nha Trang, món chè xu xoa hạt lựu Đà Nẵng hay món xu xoa sữa cà phê Quãng Ngãi ngọt lành, béo ngậy.

Có thể thấy xu xoa vừa là một món ăn vừa giúp những người dân miền Trung kiếm thêm thu nhập những ngày rỗi việc. Tuy công việc chế biến không hề đơn giản, nhưng món xu xoa đã nuôi sống không ít người lao động nghèo có ý chí vươn lên bằng món ăn đặc sản quê nhà.

Xem thêm bài viết : 

- Tháng 8 đi phượt ở đâu?

- Trải nghiệm thú vị về con đường đi bộ dưới biển ở đảo Điệp Sơn (Khánh Hòa)

- Trải nghiệm cung đường TP Hồ Chí Minh - Phnom Penh bằng xe máy